Le Rôle Du Fichier De Documentation Berbère Dans Le Recueil Et L’établissement Des Corpus Dans La Région De Mekla (kabylie)
2020
Autre
Langue Et Culture Amazighes [924]

Université Mouloud Mammeri - Tizi Ouzou

H
Hamdis, Malika

Résumé: Acḥal n yiseggasen mbeɛd timunnent n Lezzayer, mazal yettbini-d later umnekcam afṛansis. Ay-agi nettwali-t s waṭas deg uḥric n uselmed, akked yiγerbazen i d-ğğan, ama d wid n Yimrabḍen d Temṛabḍin iṛumyen ama d wiyid. Imrabḍen d Temṛabḍin iṛumyen xedmen aṭas n tezrawin deg temnaḍin ansi ɛeddan, deg tneẓruft d tmura n Leqbayel, deg waṭas n yiḥricen yemgaraden. Deg tmurt n Leqbayel, snulfan-d tasγunt FDB deg useggas 1946 anda i d-suffuγen ayen ttarun d wayen i d-gemren d tezrawin xedmen. Tasγunt FDB gar isemliyen imezwura i d-igemren ammuden yettwarun s tmaziγt, s teqbaylit, deg yiḥricen yemgaraden. Nefren asentel-agi axaṭar ulac aṭas n tezrawin deg uḥric-agi n tesnilest, nebγa diγen ad neḥrez, ad as-nerr azal i tutlayt d yidles, d tgemmi-nneγ akken ad nḥareb fell-asen. Deg tezrawt-nneγ nebγa ad d-nesken ma yella yezmer ad tili tesγunt FDB d aγbalu n wammuden yettwarun i nezmer ad nezrew deg uḥric n tesnilest n wammud. Akken ad d-nerr γef tmukrist-agi, nefka-d turda: tasγunt FDB d ammud s wazal-is i nezmer ad nessesmel deg wammuden imeqqranen n teqbaylit. Akken ad nexdem tasleḍt-nneγ amek i ilqa, neḍfer tamuγli n Firth (1957) i yettwalin akken tafyirt ur tesɛi ara azal berra n tegnit n tmenna-ines, ama dayen icudden γer umezruy, γer wadeg neγ γer yedles; akked Sinclair (1991) i yettwalin akken aslaḍ asnilsan ilaq ad yili γef wammuden meqqren. Deg unadi-nneγ ad d-nesken akken ammud i d-yeffeγen deg tasγunt FDB deg temnaḍt n Meqleɛ, d ammud s wazal-is, i nezmer ad nesleḍ deg weḥric n tesnilest n wammud. Tazrawt-nneγ tudef deg uḥric n tesnilest n wammud, yiwen seg yiḥricen n tesnilest, d taγult izerrewen tisetwal d uγsur n wegmar n wammud. Deg unadi-nneγ, nessexdem snat n tarrayin n unadi : Tasmektant akken ad d-nefk asuṭṭen n wammuden yettwagemren deg Meqleɛ, d usesmel n wammud-agi d taggayin γef leḥsab n yiḥricen yellan.Adiwenni azgenusrid akked semmus n yinelmaden d tnelmadin n Yimrabḍen d Temṛabḍin iṛumyen, kra deg-sen xedmen γur-sen mi fukken leqraya-nsen. Deg unadi-nneγ nufa-d kra n wuguren am lexsas n tugniwin d yidlisen i d-yettmeslayen γef uɛeddi n Yimrabḍen d Temṛabḍin iṛumyen di Lğemɛa n Ssariğ. Amahil-nneγ yebḍa γef kraḍ n yixfawen: Deg yixef amenzu, nessenked-d annar n unadi-nneγ, imselγuyen-nneγ d temkarḍit n Yimṛabḍen Iṛumyen n Tizi Wezzu; nessenked-d diγen tasγunt FDB, snulfant-id Yimṛabḍen Iṛumyen deg useggas 1946, yessuffuγ-it-id DALLET seg useggas 1946 almi 1972. Deg tasγunt FDB gemren-d ammuden deg waṭas n temnaḍin, yal tamnaḍt s tantala-ines i uran; γer leqbayel nufa-d 284 n yimagraden, Γadames 2 n yimagraden, Imẓabiyen 45 n yimagraden, Wargla 26 n yimagraden. Iḍrisen yellan deg tasγunt FDB ttwarun s tmaziγt (s teqbaylit deg temnaḍt n leqbayel), kra deg-sen xedmen-asen tasuqilt γer tefṛansist. Tira n teqbaylit i sxedmen seg mi bdan asufeγ n wayen i ttarun temgarad , gar 1946-1972 sxedmen ukkuẓ n tira, mgaradent gar-asent. Deg yixef wis sin nemmeslay-d γef uɛeddi n Yimrabḍen d Temṛabḍin iṛumyen deg taddart Lğemɛa n Ssariğ, γef umezruy n taddart-agi d yiγerbazen yettwabnan dinna ama d wid n Yimrabḍen d Temṛabḍin iṛumyen ama d wiyiḍ. Imezwura i d-ikecmen γer taddart-agi qqaren-asen les Jésuites, kecmen-d deg useggas 1873, xedmen aγebaz dinna maca ur ɛeṭṭlen ara ruḥen, deg useggas 1881. Syin akkin kecmen-d Yimrabḍen iṛumyen deg useggas 1882, Timṛabḍin deg useggas 1887. Ttɛawanen at taddart, ttdawin-ten, ttruḥen ula γer tudrin niḍen i as-d-yezzin i Lğemɛa n Ssariğ. Bnan iγerbazen, win n Yimrabḍen deg useggas 1883, win n Temṛabḍin deg useggas 1889. Mačči ala iγerbazen-agi kan i yellan, llan wid n ddewla: lakul n teḥdayin yeldi deg useggas 1939, lakul n warrac yeldi deg useggas 1937, lakul izemmuren.Timṛabḍin iṛumyen ldint tidukla iwumi semmant taγrast n leqbayel (La Ruche de Kabylie), sselmadent lexyaḍa, ayen yeɛnan takuzint, d tutlayt tafṛansist. Llan mraw n yigelfan di tmurt n leqbayel, aglaf n Lğemɛa n Ssariğ isem-is aglaf azegzaw (l’essaim bleu) Ssufγent-d kraḍ n yidlisen n ccna deg yiseggasen: 1949, 1951, 1961; akked tesγunt, tesɛa 175 n wuṭṭunen. Imṛabḍen d Temṛabḍin ruḥen deg useggas 1976. Deg yixef wis kraḍ nesleḍ ammud yettwarun deg tasγunt FDB. Deg tazwara nefka-d asuṭṭen n wammud-agi; syin akkin nessenked-d n ammud yettwagemren deg temnaḍt n Meqleɛ; deg taggara nemmeslay-d γef taggayin d yisental yellan deg wammud akked usideg arakal-nsent Isalen yellan di tesγunt FDB: - Uṭṭun n tesγnunt; - Azemz; - Azwel n uḍris (ma yesɛa tasuqilt ad yili s tefransist d teqbaylit) - F ma yella d tameṭṭut i d-yuran ; - H ma d argaz i d-yuran ; - Adeg anda i d-gemren ayen i d-uran; - K tamurt n leqbayel, tuddar niḍen neγ timdinin yura s akk isekkilen ; - Isem n umyaru Deg tmurt n leqbayel llan 275 n yimagraden, deg temnaḍt n Meqleɛ 23 (8.36% γef wayen yettwarun anda niḍen); deg At Fṛawsen: 14, At Xlili: 5; At Bucɛayeb: 4. Ammud-agi nebḍa-t γef 11 n taggayin, γef leḥsab n yismawen i asen-fkan wid i ten-yuran, gar taggayin nufa-d: isefra, timucuha, amezruy… Tuget n wammud i d-gemren deg Meqleɛ yura s teqbaylit, rrant γer tefransist, 7 uran s teqbaylit kan (wid yuran gar 1946-1947), sin uran-ten s tefransist. Γef leḥsab n yigmaḍ uγur nessaweḍ, tasγunt FDB d ammud yesɛan azal meqqren i zemren ad sxedmen yimnadiyen deg yiḥricen yemgaraden: tasnilest, tasekla d tγerma

Mots-clès:

Nos services universitaires et académiques

Thèses-Algérie vous propose ses divers services d’édition: mise en page, révision, correction, traduction, analyse du plagiat, ainsi que la réalisation des supports graphiques et de présentation (Slideshows).

Obtenez dès à présent et en toute facilité votre devis gratuit et une estimation de la durée de réalisation et bénéficiez d'une qualité de travail irréprochable et d'un temps de livraison imbattable!

Comment ça marche?
Nouveau
Si le fichier est volumineux, l'affichage peut échouer. Vous pouvez obtenir le fichier directement en cliquant sur le bouton "Télécharger".


footer.description

Le Moteur de recherche des thèses, mémoires et rapports soutenus en Algérie

Doctorat - Magister - Master - Ingéniorat - Licence - PFE - Articles - Rapports


©2025 Thèses-Algérie - Tous Droits Réservés
Powered by Abysoft