Étude Sémantique Et Morphologique Des Hydronymes De Deux Localités De Kabylie : Bouzeguene Et Ouacif
2022
Autre
Langue Et Culture Amazighes [924]

Université Mouloud Mammeri - Tizi Ouzou

H
Hammar, Hanane
O
Ounamane, Omar

Résumé: Tutlayt n Tmaziɣt tettwassen s timawit , imi tura tekcem deg uzdug n tira. Aṭas n yisnilsiyen i ixedmen ɣef tutlayt n tmaziɣt deg waṭas n tezrawin, ladɣa ayen yesԑan taɣult n umawal , gar-asent ad d-nebder ismawen n yidgan, ismawen n yiderman , d yismawen n yiɣbula.Ɣef wanecta i nextar anadi-agi n yismawen n yiɣbula i yellan di tɣiwanin-nneɣ. Tenna-as tala: « Xdem-iyi abrid neɣ ad ruḥeɣ » Yenna-as lbir: « Xdem-iyi amruj neɣ ad ak-ğeɣ ». Iɣbula n waman sԑan azal di tmetti taqbaylit, imi tamurt-nneꙋ tettwasen s tliwa, s lebyur, s isafen, s iɣezṛan, s tmedwin, d leεwanseṛ…, ulac taddart ur yesεin ara xarsum tala neɣ targa neɣ lԑinṣer . ula deg umaḍal ad d-naf azal n 70% d aman i yellan deg-s, mebla aman ulac tudert imi ula deg wawal n Ṛebbi deg leqṛan hedren-d fell-asen. Tasleḍt n wamud tewwi-d ɣef yismawen n yiɣbula n snat n temnaḍin :Buzgan , d At wasif. Aẓar n yiɣbula-agi mxalafen si temnaḍt ɣer tayeḍ sԑan taꙋiwin d yinumak yemgaraden; zemren ad ilin cudden ɣer yimdanen , n yidgan, n yiꙋersiwen, neɣ n yimɣan. Deg unadi-agi nger tiɣri I yimselɣuyen yesԑan tirmitin di tudert, id yeṭfen issalen ɣer imawlen d lejdud-nsen n zik deg wayen yeԑnan iɣbula n waman. Deg tezrawt-agi, nga-d sin yixfawen ; ixef amenzu dayen yesԑan tasleḍt tasnalɣayt(talɣa n yiɣbula), deg yixef wis sin d tasleḍt tasnamkitn yiꙋbula(anamek-nsen).Ayen i aɣ-yeğğan ad nefren asentel-agi d azal i sεan yiɣbula n waman deg tudert, akken i nwala daɣen, inadiyen yettwaxedmen yakan ɣef usentel-agi ur ṭṭuqten ara, drus n wid i yfernen asenel-agi. Si tama nniḍen ma nger tamuɣli-nneɣ ar teqbaylit ad-naf d akken aṭas n tɣawsiwin i tesεa zik maca tura ur d-teqqim ara limarat-nsen-tt, acku ccfawat ttṛuḥen-t daymi i ilaq fellanneɣ ad naru, tira ur tettṛuḥu ara. Akken i nebɣa daɣen ad nẓer amek tegga talɣa n yismawen n yiɣbula i d-nejmeε d unamek nsen (ayen i sen-qqaren akken). I waken ad nesiweḍ ad d-naf talɣa n yismawen-agi d unamek nsen, nefka-d kra n yisteqsiyen : -D acu-t laṣel n wawalen-agi ma yella sԑant ? -Ansa id kkan wawalen-agi? -Amek tga talɣa n yismawen n yiꙋbula-agi? -Awalen-agi zemren ad illin d awalen iḥerfiyen neɣ d awalen uddisen?I wakken ad nef-k tiririt ɣef isteqsiyen, nefka-d kra n turdiwin: - Laṣel n wawalen-agi kkan-d seg tutlayt taqbaylit . -Awalen-agi kkan-d seg yismawen n yimdanen n yiꙋersiwen. - Yal awal yesԑ anamek d talꙋa iman-is. - Llan wawalen d iḥerfiyen , llan wawalen d uddisen . Iwakken ad d-nejmeԑ ammud n yiɣbula , nhegga-d isteqsiyen I nefka I yimesluɣen n Buzgan d yimesluɣen n At wasif, neffeɣ ɣef tuddar nesteqsay , negmer-d azal n 176 n yismawen n yiɣbulen n waman.Seg temnaḍt n Buzgan nejmeԑ-d 99 n wawalen , ma yella deg At wasif nessaweḍ ad negmer 77 n wawalen . Mi nexdem tasleḍt tasnalꙋayt d tesnamkit n yiꙋbula , nezmer ad nini : Di tazwara nmeslay-d ɣef wawal akked uzaṛ d usalaɣ n n yismawen n yiɣbula, nexdem tasleḍt i wawalen iḥerfiyen d wawalen uddisen, akken nexdem tasleḍt i ussudes d ussudem n wawal-nni, ar tagara n ixef-agi nmeslay-d ɣef wawalen imerḍilen seg tutlayin nniḍen, ama si tutlayt n taεrabt neɣ si tefṛansist. Nufa-d aḥric ameqran n wawalen d uddisen , deg umedya: Ismawen imalayen deg wasuf: Asif n Yiwaḍiyen,asif n Wegni,Abasan n Umizab…atg. Ismawen untiyen deg wasuf: Tamda tazegzawt, Tala taqdimt,Tala n teslent …atg. Am waken nesԑa kra n wawalen iḥerfiyen , deg umedya: Ismawen imalayen deg wasuf:Asif, Acercur,Lԑinser,Abasan. Ismawen untiyen deg wasuf:Tala, Targa, Tacercurt, Tamda. Ismawen imalayen deg usget:Isaffen,Leԑwanṣer. Ismawen untiyen deg usget: Tiԑenṣrin,Tiliwa. Llan kra n yismawen untiyen ur sԑin ara amalay-nsen, amedya:Tala, Taԑwint. Deg usuddes nufa-d yiwen wannaw I yellan s tuget : Asuddes s usdukkel, amedya(isem₊ n₊ isem):Tala n tizi.(isem₊ arbib):Tamda tazegzawt,(isem₊ amernu):Tala Ufella. Asuddes anisem:Iɣzer n bu ԑemran, Iɣzer n bu yaԑric. Nuffa-d awalen imerḍilen ,kra deg-sen seg tutlayt n taεṛabt, amedya: Taxeṛṛubt, ma d wiyaḍ seg tefṛansist, amedya: Abaṣan.Deg yixef wis sin , anda neqdec ɣef tezrawt tasnamkit, nefka-d inumak n yiɣbula n yal aferdis, anamek n uẓar yellan deg usegzawal n “Dallet”, anamek idd fkan imselɣuyen . Deg-s nefaka –d tabadut i kra n wawalen igejdanen. D tesleḍt n unamek n uẓar n wawalen seg imsluɣen d imawalen, akked d ubeddel asnamkan n wawalen d wassaɣ asnamkan i yellan ger wawalenn . Di tesleḍt tasnamkit , nufa-d akken llan kra n yiɣbula icudden ɣer yimdanen deg umedya:Tala n ḥamza, ismawen icudden ɣer yiɣersiwen deg umedya: Tagelmimt n tyaziḍt, neɣ ismawen n yimɣan am:Tala n ujeǧǧiḍ. Mi nekfa tasleḍt n wawalen, nsegza-d d acu i d abeddel asnamkan n wawalen, nsegza-d d acu i d tumnayt, tanmegla: Tala N Wadda d Tala N Ufella. Mi nexdem tasleḍt i yiɣbula n snat n tɣiwanin( Buzgan d At Wasif),nufa-d di tezrawt tasnalɣayt, ismawen n yiɣbula ttemgaraden di talɣa: d ismawen uddisen i yugten ɣef yismawen iḥerfiyen. ismawen n yiɣbula n waman cudden ɣer: yismawen n yemdanen d twacult, d yimɣan d yisekla,d waman, d talɣa d yini…,akken i d-nufa kra n wawalen tuɣalen d tasmidegt . Xas akka gten inadiyen ɣef tesmegda, ilaq ad nesnerni anadi ɣef yiɣbula n waman imi tturaren azal ada agejdan di tmetti taqbaylit.

Mots-clès:

Nos services universitaires et académiques

Thèses-Algérie vous propose ses divers services d’édition: mise en page, révision, correction, traduction, analyse du plagiat, ainsi que la réalisation des supports graphiques et de présentation (Slideshows).

Obtenez dès à présent et en toute facilité votre devis gratuit et une estimation de la durée de réalisation et bénéficiez d'une qualité de travail irréprochable et d'un temps de livraison imbattable!

Comment ça marche?
Nouveau
Si le fichier est volumineux, l'affichage peut échouer. Vous pouvez obtenir le fichier directement en cliquant sur le bouton "Télécharger".


footer.description

Le Moteur de recherche des thèses, mémoires et rapports soutenus en Algérie

Doctorat - Magister - Master - Ingéniorat - Licence - PFE - Articles - Rapports


©2025 Thèses-Algérie - Tous Droits Réservés
Powered by Abysoft