Enseignement De Tamazight : Etude Critique De L’enseignement Du Lexique Au Primaire.
2017
Autre
Langue Et Culture Amazighes [924]

Université Mouloud Mammeri - Tizi Ouzou

K
Kara, Fazia
N
Negab, Hennia.

Résumé: Tamaziɣt d tutlayt i ttmeslayen yimezdaɣ n tefriqt n ugafa, ɣas akken tesɛa tira-s, maca teqqim kan di timawit i watas n leqrun, tesɛa assaɣen ukked tutlayin nniḍen tiberraniyin am taɛrabt d tefransist, anekcum-agi yegla d s ubeddel n tutlayt-agi. ɣas akken tamaziɣt tekcem deg uselmed, ulamma tuɣal d tutlayt taɣelnawt, d tunṣibt, maca ur teṭṭif ara amkan i as-iwulmen ama deg uɣerbaz ama di tmetti, imi ar ass-a n wussan mazzal ur tt-qqaren ara ukk deg yiɣerbazen n tmurt akken ma llan, imi diɣen ulac-itt deg warraten unṣiben Deg unadi-agi i nexdem ɣef umawal aɣurbiz i yellan deg udlisfus n uɣerbaz amenzu, neɛreḍ ad d-nerr ɣef usteqsi-agi: mayella amawal n udlisfus n uswir amenzu iwulen i yinelmaden iqbayliyen d yiɛerbawalen? Nefka-d kra n turdiwin am akken d tiririyin ɣef tmukrist, akken ad yishil uxeddim-nneɣ: nettwali d akken yezmer ad yili di tasnarayt yettwasensen neɣ amawal n udlisfus yugaren aswir n yinelmaden imecṭaḥ, akken yezmer ad yili diɣen asemres n umawal agi yerra ɣer rrif inelmaden iɛerbawalen. I wakken ad d-nerr ɣef usteqsi-nneɣ netbeɛ snat n tarrayin: -nexdem amseqsi yesɛan azal n 34 n yisteqsiyen yeɛnan, iselmaden, inelmaden, amawal, d tarrayin n uselmed, seg-sen ara d-nefren ayen i ɣef nettnadi -si tama nniḍen nessekles adiwenni ger-aneɣ d kra n yinelmaden n uswir amenzu i wakken ad d-iban akken iwata ma yella lexṣaṣ. Deg tezrawt-nneɣ, nebḍa axeddim-agi ɣef sin n yiḥricen; deg umezwaru nefka-d tamuɣli tamzrayt ɣef uselmed n tutlayt n tmaziɣt s umata, akked tarrayin n uselmed yemgaraden, ma deg uḥric wis sin nexdem tasleḍt i wayen i d-negmer seg tririyin-nni s ɣur iselmaden d udiwenni d yinelmaden, akken nexdem diɣen tabadut i kra n wawalen igeǧdanen. Deg umahil-agi nneɣ, newwi-d awal ɣef umawal aɣurbiz n uswir amezwaru, asustem-nneɣ ɣef umserti n umawal i ssexdamen yinelmaden deg udlisfus. I wakken ad nselken turdiwin-nneɣ, newwi lwelha-nneɣ ɣer uslaḍ n yimseqsiyen d udiwenni i aɣ-yessawḍen ɣer yigemmaḍ-a: Seg yimseqsiyen i nefreq ɣef yiselmaden, yemxallafen seg temnaḍt ɣer tayeḍ, Draɛ Ben Xedda d Meqleɛ, nufa-d belli : di Draɛ Ben Xedda amawal i ssemrasen ur iwata ara inelmaden n uswir amezwaru anact-agi d ayen i d-mmalen yigemmaḍ-agi: “Afham n umawal”, nejmeɛ-d azal n 25% n ih n yiselmaden i d-yennan belli inelmaden-nsen ur fehmen ara amawal-agi, d ayen i ten-yeǧǧan ur zmiren-ara ad xedmen afares s tira, d ayen i nwala deg ugummuḍ yeɛnan asteqsi-agi “ mayella zemren ad d-arun”, 25% n ih diɣen ma di Meqleɛ ayen yeɛnan sin-agi n yisteqsiyen iɛeddan igemmaḍ d wid yemxallafen s waṭas (70%, 85%) Ayen yeɛnan awalem n umawal i yinelmaden, deg temnaḍt n Draɛ Ben Xedda nejmeɛ-d agemmuḍ d amecṭuh, hala 15% n yiselmaden i d-yennan ih maca deg temnaḍt n Meqleɛ, agemmuḍ d win meqqren s 55%, deg tegnit am ta,s yimemmaḍ am wigi, ur nezmir ara ad nesnerni tutlayt-agi deg temnaḍin n waɛraben imi ɣas akken Draɛ Ben Xedda ur telli ara d tamnaḍt taɛerbawalt.  Inelmaden n temnaḍt n Draɛ Ben Xedda ttafen-d uguren deg ufhan n umawal i ssexdamen deg yiluɣma yellan deg yidlisen d ayen i d-yemmal ugummuḍ-a, 15% ɣef waya imawlan n yinelmaden cetkayen seg wakken zemren ad ɛawnen arraw-nsen deg yiluɣma n tutlayin nniḍen maca di tmaziɣt ur zmiren ara, ma di Meqleɛ agummuḍ d win yufraren s waṭas (90%) imi inelmaden n temnaḍt-a d leqbayel ukk. Akken i nwala seg yigemmaḍ n tririyin n yiselmaden iseddawiyen yellan deg wannar, adlisfus-agi s wacu i nesɣrar tamaziɣt ur yezmir ad iwulen i yinelmaden n tmurt-nneɣ akken ma llan, am akken diɣen ur nezmir ara ad nexdem sin n yidlisen (yiwen i yiqbayliyen wayeḍ i waɛraben) axaṭer di yiwet n tesmilt zemren ad ilin yinelmaden xelḍen, ihi tifrat d asefsusi n umawal ɣef yinelmaden ma nebɣa ad nesnerni tutlayt-agi.  ɣer taggara nezmer ad d-nin belli amawal-agi n udlisfus yessabɛad inelmaden d yimawlan-nsen ɣef tutlayt-agi ur nezmir ad tnerni ma iruḥ-as umkan-is deg uɣerbaz. I wakken ad tifsus taɛkemt ɣef yinelmaden ladɣa iɛerbawalen, akken ad ssiwḍen ad fehmen, ad smersen amawal n tmaziɣt akken iwata, ama deg uxxam, ama di berra, ilaq aɣerbaz ad yili ɣer yidis-nsen d uɛawen-nsen, imi annar amezwazu-nsen i ulmud n tutlayt-agi d aɣerbaz, ɣef waya adlisfus yesɛa azal d ameqqran, neɛreḍ ad d-nefk kra n yisummar i nwala zemren ad d-awi kra n lfayda i yinelmaden gar-asen: Tikci n wazal u usefru, imi inelmaden ladɣa iɛerbawalen ttraǧun armud-agi s lferḥ d ameqqran, ayen i asen-yessishilen alqaḍ d uḥfaḍ n umawal imi teddun d tmeɣrut i d-yeslalayen deg-sen lḥir akken ad nadin lmeɛna n wawalen d usemres-nsen deg umeslay-nsen n yal ass. Tukksa n kra n temsirin d yisenfaren meqqren ur neddi ara d leɛmer wala d uswir amenzu am amyag n tɣara, urmir ussid, izri anibaw neɣ aglam n wadeg i weqcic amecṭuḥ. Ajbad n lwelha n yinelmaden s yisenfaren yeddan d wayen ḥemmlen. Asemres n yiniten imi inelmaden hemmlen ay-agi s tugniwin icebḥen Aseqdec n yiluɣma s tarrayt n wurar, imi deg uswir amenzu agrud mazzal-it mecṭuḥ, mazzal-it ad yurar. Tuɣalin ɣer tarrayt taqdimt n uselmed “adiwenni s tugniwin”, deg tugnatin am tigi, yal anelmad ad d-yemmeslay, ad yelmed seg umeddakkel-is ugar n wayen ad as-yefk uselmad. Ilaq ad nefk tagnit i unelmad ad d-yemmeslay, ad d-yefk array-is ɣef wayen yettwali di tɣawsiwin i t-yeɛnan neɣ tid yerzan timetti.

Mots-clès:

Nos services universitaires et académiques

Thèses-Algérie vous propose ses divers services d’édition: mise en page, révision, correction, traduction, analyse du plagiat, ainsi que la réalisation des supports graphiques et de présentation (Slideshows).

Obtenez dès à présent et en toute facilité votre devis gratuit et une estimation de la durée de réalisation et bénéficiez d'une qualité de travail irréprochable et d'un temps de livraison imbattable!

Comment ça marche?
Nouveau
Si le fichier est volumineux, l'affichage peut échouer. Vous pouvez obtenir le fichier directement en cliquant sur le bouton "Télécharger".
Logo Université


Documents et articles similaires:


footer.description

Le Moteur de recherche des thèses, mémoires et rapports soutenus en Algérie

Doctorat - Magister - Master - Ingéniorat - Licence - PFE - Articles - Rapports


©2025 Thèses-Algérie - Tous Droits Réservés
Powered by Abysoft