Trajectoire Sociale Et Artistique Du Chanteur Poète Kabyle Meziane Rachid
2019
Autre
Langue Et Culture Amazighes [924]

Université Mouloud Mammeri - Tizi Ouzou

A
Aouidad, Massina
B
Berkane, Nora

Résumé: Mezyan Racid neɣ Mḥamed Yala d mmi-s n Teqsebt n Lzayer tamanaɣt, illul deg 27 Furar 1944, maca izuran n twacult-is d inazuren id yeggujen seg At Yaɛla n Uzeffun deg 1920. Temzi-s yesɛeddat deg rebbi n setti-s Faḍma id as-yemlan aṭas n teqsiḍin, isefra, timucuha, icewwiqen n tlawin, timɛayin d isefra n at zik. Acku nettat ɣezzif laɛmer-is tɛac neɣ tedder 99 d aseggas, i gemred ɣer-s aṭas rnu ɣer-s ayen id d-yelmed netta seg wesqif n teqsebt deg Azawan n caɛbi, ma dayen yaɛnan aɣerbaz yeɣra kan am arrac n lwaqt nni n tegrawla ur as yessuref ara lḥal akken ad iruḥ s lebɛid xas ma yella d win ikesben aṭas n tigzi. 1956, 12 iseggasen kan deg laɛmer-is imi yeṭṭef abrid-is ɣer umaṭaf wiss ssin akked ad yelmed (tazuri tis rebɛa) amezgun, ɣer ccix Nurddin, aneggaru-agi seg akken id at-iwala yezwar yewwi-d iman-is yufa deg-s immi n lfen yerra-as ula d isem-is netta Mezyan, dɣa seg ass nni ssawalen-as Mezyan Racid acku deg lawan nni anazur ilaq-as ad ibeddel isem-is imi lfen, radyu, tazuri delɛib ɣer tmetti taqbaylit. Xedmen tikkelt i ddurt, ma d ussan nniḍen ttemlilin akked inazuren nniḍen ttemyusanen s narnayen tamusni nsen deg weḥric-agi. 1958, Mezyan Racid yunag i tikkelt tamenzut ɣer Lpari akken ad yexdem deg rradyun Lpari tadwilt n yisefra akked Lɛamrawi Misum, dinna yessen aṭas n wudem awen n can d yedles aqbayli am Igerbucen, Ǧun Lmuhub d Ṭawes Amruc, Sliman Azem, Lḥesnawi, Ḥnifa, Bahya Faraḥ, Allawa Zerruqi…. Yarna daɣen deg lwaqt nni yelmed amezgun atrar akked Klasiki deg uɣerbaz n Budyu deg Lpari s tutlayt n Tefransist. 1960, yuɣal-d ɣer tmurt yekcem ɣer rradyu tis snat akken ad yexdem tidwilin netta d Crif Xeddam, Icennayen Uzekka, Ben Muḥamed deg nnuba n Sbaḥ Lxir, ladɣa d tignatin i deg Mezyan Racid yesnarnay tiremt ines deg tzuri akked rradyu. 1965, yura-as tizlit n Faḍma n Sumer i Sami Lǧazayer dɣa yugi ad ttyecnu, imi mačči d tizlit n tayri, dayen i yeǧǧan Mezyan Racid ad ttyecnu i tikkelt tamezwarut ad yekcem ɣer can akken ad as-yar tajmilt i setti-s Faḍma, i tmeṭṭut taqbaylit tagrawliwt s wudem n Faḍma n Sumer azamul, maca almi d 1968 id iɛedda deg rradyu acku ibder-d awal n umaziɣ deg-s, deg lawan anda yella aṭas n lḥars fell-as. Yuɣal yunag i tikkelt nniḍen ɣer Lpari akken ad yelmed lḥirfa n « l’opticien» ad yexdem deg rradyu n Lpari i cit n lwaqt akked d anemhal n tzuriwin dinna deg rradyu n Lpari, dɣa seg asmi id yezzi ɣer tmurt ur yeffiɣ sed rradyu tis snat. 1972, Mezyan Racid yexdem tiwizi i jemɛed aṭas n yinazuren deg uḍebsi 33 I wumi isemma tacemlit, yella deg-s netta anda yecna tizlit (ma d awal), Idir ( ssendu), Sid Ali nayt Qasi (ayemma), Meǧahed Ḥamid ( lebɣi), Igudar (aɛarus),… d wiyaḍ, ibud-asent-id Kateb Yasin. Akken yella deffir n tlalit n taɣect tamḥaddit neɣ tartar deg 1970 segmi id teffeɣ tezlit n Faḍma n Sumer 1968, yarna yura aṭas n tezlatin I wiyaḍ yeqqar mazal, amedya: Newara, Idir, Saɛdawi Ṣalaḥ, Sami Lǧazayer, Cabḥa, Karima, Zahra n Sumer, Malika Dumran, Nurddin Cennud, Yusef Abǧawi, Kasi Abǧawi, Mǧahed Ḥamid, Dahbiya, Ayt Farida, Ḥnifa…deg isental yemxalafen s wudem atrar, ma d netta ur wwiḍen ara 35n tezlatin i yecna gar 1000 id yeǧǧa, acku lebɣi-s ad yili s waṭas d amyaru, ma d ccan ɣer-s d tawil kan akken ad yeṭṭef amkan-is deg rradyu deg tallit nni yella deg umezgun n rradyu netta d Saɛid Zaɛnun, Newara, Sid Ali Nayt Kasi, Kadri Sɣir, Abd Lmaǧid Bali… d wiyaḍ tturaren deg rriwayat n rradyu. 1980, yexdem aṭas n tedwilin: Amcic deg Uqelmun, Lkar n Tizi n Tlata, Tirga Ufennan, Tisegnit…taneggarut-agi yufa-d ugur akked d tenmehla n rradyu, acku yarra-as tajmilt i Sliman Azem i yenfan udabu n tmurt ɣer lɣurba, dɣa yeḥbes leqdic-is deg rradyu tis snat yuɣal ɣer rradyu tamezwarut n Lzayer almi 1989, anda id yuɣal ɣer-s s wudem ameynut, ad yessufuɣ tidwilin gar-asent: Aɣerbal Imcercer deg-s yessufeɣ-d aṭas n ineɣmasen imaynuten i yarẓan asalu akken ad fken udem atrar i rradyu s tedwilin d isentalen yemgaraden, imi ɣer teqbaylit maci kan d cnawi yella daɣen wayen nniḍen deg-s am idelsan n dunnit marra: amezruy, timetti, tujya, tanefsit, amezgun,… Ugar n waya, yessufeɣ-d aṭas n isura ɣef udmawen mucaɛen deg tezlit d yedles aqbayli am Sliman Azem, Lḥesnawi, Sami Lǧazayri, ḥnifa, Allawa Zarruqi, Isyaxem, Farid Ali… Akka i ikemmel leqdic-is deg rradyu d tzuri almi d asmi id yeffeɣ deg-s deg useggas n 2000. Ger (2008-2015) Mezyan Racid yeɣli-d deg lehlak, yekref, yeṭṭef tasga, maca awal d tira ur as-iruḥ ara, yella d win yettarun almi d asmi yemmut deg 09/10/2015 deg sbiṭar n Pernet deg Lzayer, yeǧǧa-d ugar n 300 n yeḍrisen mazal ur d ffiɣen ara. Ger tejmilin id as yuɣalen asmi yella ɣef ifadden-is ad nebder tinna n usqamu unnig n timmuzɣa deg 2003/2008, daɣen tuɣal-as tayeḍ deg rradyu tis snat asmi id yeɣli deg lehlak 2010. Deg tagara, Mezyan Racid maci d anazur menwala maca d ameɣnas iḥurben aṭas ɣef tutlayt d yedles n teqbaylit s tzuri deg rradyu, ayen s wacu yufa yewwet yis i teqbaylit, ihi ayen id nnan assa fell-as drus, nessaram ad ilint tezrawin ugar imi d win yuklalen.

Mots-clès:

Nos services universitaires et académiques

Thèses-Algérie vous propose ses divers services d’édition: mise en page, révision, correction, traduction, analyse du plagiat, ainsi que la réalisation des supports graphiques et de présentation (Slideshows).

Obtenez dès à présent et en toute facilité votre devis gratuit et une estimation de la durée de réalisation et bénéficiez d'une qualité de travail irréprochable et d'un temps de livraison imbattable!

Comment ça marche?
Nouveau
Si le fichier est volumineux, l'affichage peut échouer. Vous pouvez obtenir le fichier directement en cliquant sur le bouton "Télécharger".


footer.description

Le Moteur de recherche des thèses, mémoires et rapports soutenus en Algérie

Doctorat - Magister - Master - Ingéniorat - Licence - PFE - Articles - Rapports


©2025 Thèses-Algérie - Tous Droits Réservés
Powered by Abysoft